Zapraszamy na spotkanie z dr. Jackiem Dobrowolskim, finalistą konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi. W dyskusji poświęconej jego esejowi "Niewolnicy i panowie. Sześć i pół eseju z antropologii i filozofii społecznej świata nowoczesnego" wezmą udział także prof. Małgorzata Kowalska i dr hab. Michał Kozłowski.

Majowe spotkanie odbywa się pod hasłem "Filozofia - polityka - wspólnota" w cyklu "Nowe medytacje filozoficzne", który poświęcony jest pracom uhonorowanym w konkursie o Nagrodę im. Barbary Skargi. Patronem medialnym cyklu jest magazyn "Filozofuj!".

Jacek Dobrowolski o swoim eseju:
"Niewolnicy i panowie" to zbiór esejów z antropologii i filozofii społecznej nowoczesności poświęconych kwestii emancypacji rozumianej jako istota nowoczesnego projektu człowieka. Biorąc za perspektywę punkt widzenia teraźniejszości, stanowiącej późne stadium historii nowoczesnego Zachodu, praca stara się zdać sprawę z obecnej kondycji zachodniego człowieka, zdefiniowanej przez te schyłkowe okoliczności, w kontekście i w odniesieniu do źródeł, antynomii, psychospołecznych, ekonomicznych i psychopolitycznych uwarunkowań oraz perspektyw idei równej wolności dla każdego. Badania te mają charakter, z jednej strony, czegoś na kształt historii wyobraźni ludzkiej, literacko-filo­zofi­czno-historycznej rekonstrukcji narracji, jakimi posługiwał się człowiek nowoczesny (i nowożytny) w swoich wyobrażeniach samego siebie - z drugiej zaś strony czegoś, co ma dostarczyć autorowi i czytelnikowi ja­kichś narzędzi orientacji w jego/jej własnych okolicznościach, a mówiąc bardziej górno­lot­nie, dostar­czyć, za pomocą sięgającej daleko wstecz genealogii tego, co aktualne, wstępnego zarysu ontologii bytu spo­łecz­nego teraźniejszości (drugiej dekady XXI wieku).

Już od starożytności pytanie o to, "jak nie być niewol­nikiem?", kształtowało rozumienie tego, czym było bycie wolnym, obywatelem. Zwłaszcza jednak w nowo­żytności emancypacja nie może być kompletna bez zniesienia niewolnictwa - a nowo­czesne, oświecone myślenie zawsze chciało uwierzytelniać się w oczach publiczności i odbior­ców tym właśnie hasłem promocyjnym: "natura wszystkich ludzi jest równa i wolna". Ze względu na ten postulat nowoczesność w ogóle może być atrak­cyjniejsza niż inne propo­zy­cje spoza jej kręgu ideologicznego (tradycjonalne czy antynowo­czes­ne). Eman­cypacja jest obietnicą wspólnoty wolnych, racjonalnych podmiotów-panów, a nie tylko uwolnienia z kajdan, ale bez zniesienia niewolnictwa nowoczesność nie mogłaby rościć żadnych pretensji do moralnej wyższości; na ile pretensjom tym możemy jeszcze ulegać, na ile musimy je podtrzymywać, choćby bez wiary? Co to znaczy, że emancypacja przybrała formę "upańsz­cze­nia" poddanych/niewolników, do jakich antynomii to doprowadziło? Wreszcie, jak to się dzieje, że projekt ukonstytuowania nowej ludzkiej wspólnoty - społeczna moder­nizacja - czę­sto w nowoczesności dewiował w stronę nieprzewidywalnych, antyracjo­nal­nych i moralnie odrażających formacji wspólnotowych o charakterze wojowniczo-agresywnym? Jak, innymi słowy, nowoczesne społeczeństwo staje się faszystowską masą? Te głównie pytania przyświecają pracy zmierzającej finalnie nie tyle do wyraźnych na nie odpowiedzi, ile raczej do zarysowania warunków niemożliwości definitywnych rozstrzygnięć czy inaczej: warunków możliwości nierozstrzygalności pewnych kwestii - przy jednoczesnym zachowaniu, na ile to możliwe, postawy nieindyferentnej moralnie czy politycznie.

Jacek Dobrowolski - absolwent Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego, doktorat w Instytucie Filozofii UW (2006). Publikował teksty prozą i eseistyczne m.in. w "Twórczości", "Przeglądzie Filozoficzno-Literackim", "Lampie", "Praktyce Teoretycznej", "Dzienniku Opinii", "Kulturze Liberalnej", "Ricie Baum". W latach 2005-2015 był członkiem-założycielem inicjatywy kulturotwórczej i magazynu internetowego "Orgia Myśli". Od 2016 r. działa w ramach "Nowej Orgii Myśli" (www.nowaorgiamysli.pl) jako jej współzałożyciel i redaktor. Autor powieści 120 godzin, czyli upadek pewnego dżentelmena (Warszawa, 2006), nagrodzonej w konkursie Fundacji Kultury, oraz książki Filozofia głupoty (Warszawa 2007), eseju stanowiącego próbę eksplikacji rozmaitych fenomenów ludzkiej irracjonalności za pomocą eksperymentalnego dyskursu i specyficznie na jego potrzeby stworzonej struktury konceptualnej. W 2014 r. Filozofia głupoty została przetłumaczona na język rosyjski. Od 2009 r. adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Przestrzeń jego zainteresowań to filozofia społeczna i antropologia nowoczesności oraz problematyka relacji indywidualizmu i władzy; w dydaktyce zajmuje się historią filozofii nowożytnej oraz filozofią społeczną nowożytności, prowadził też seminaria autorskie poświęcone filozofii bez Boga. W 2014 r. otrzymał nagrodę-wyróżnienie w II edycji Konkursu Fundacji na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi za tekst Wzlot i upadek człowieka nowoczesnego (wyd. 2015), który niebawem ukaże się w tłumaczeniu na angielski pt. The Rise and Fall of Modern Man. W 2015 r. był po raz drugi finalistą tegoż Konkursu. W 2016 roku ukazała się wyróżniona książka Sztuka człowieka nowoczesnego, poświęcona problematyce konstytucji podmiotowości nowoczesnej w historii i praktyce sztuki. Jacek Dobrowolski jest stałym gościem programu radiowego "Godzina filozofów" (tok.fm).

Małgorzata Kowalska - absolwentka romanistyki i filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Doktorat i habilitacja w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Nominację profesorską otrzymała w 2014 r. Kierownik Katedry Filozofii i Etyki Wydziału Historyczno-Socjologicznego Uniwersytetu w Białymstoku. Tłumaczka filozoficznej literatury francuskojęzycznej (takich autorów jak Raymond Aron, Chantal Delsol, Paul Evdokimov, Michel Foucault, Maurice Godelier, Emmanuel Levinas, Jean-François Lyotard, Maurice Merleau-Ponty, Paul Ricœur, Jean-Paul Sartre). Za przekład książki Emmanuela Levinasa Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności (Warszawa 2012) otrzymała Nagrodę Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich I stopnia. Za książkę Dialektyka poza dialektyką. Od Bataille’a do Derridy (Warszawa 2000) była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2001 oraz otrzymała Nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego I stopnia. Ważniejsze publikacje książkowe: W poszukiwaniu straconej syntezy. Jean-Paul Sartre i paradygmaty filozoficznego myślenia (Warszawa 1997), Dialektyka poza dialektyką. Od Bataille’a do Derridy (Warszawa 2000; ang. Dialectics beyond dialectics. Essay on Totality and Difference, 2015), Morales et politiques postmodernes (2014).

Michał Kozłowski - pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Autor m.in. książek Sprawa Spinozy. Esej o władzy, naturze i wolności (Warszawa 2011), Znaki równości (Warszawa 2016) oraz badania Fabryka sztuki (Warszawa 2014). W czasie wolnym od nauki dziennikarz i publicysta.