Królewskie miniatury w Łazienkach

Miniatura przedstawiająca portret młodej kobiety, w XVIII-wiecznej sukni.
Miniatura z wizerunkiem Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej, fot. Piotr Ceraficki

Zbiory Muzeum Łazienki Królewskie powiększyły się o kolejne cenne obiekty. Są wśród nich m.in. dwie piękne miniatury, pochodzące z kolekcji Stanisława Augusta, oraz srebrny koszyczek, wykonany w II poł. XVIII w. przez Carla Ludwiga Berendta, gdańskiego złotnika.

Obie miniatury - akwarela i gwasz na kości - prezentują wysoką klasę artystyczną. Pochodzą z kolekcji miniatur Stanisława Augusta, która dekorowała Gabinet Pracy Króla w Zamku Warszawskim. W 1821 r. zbiór ten został sprzedany przez siostrzenicę monarchy, Marię Teresę Tyszkiewiczową, mediolańskiemu handlarzowi sztuki, Antonio Fusiemu, i wywieziony przez niego do Rosji. Kilka lat temu królewskie miniatury zaczęły pojawiać się na europejskim rynku sztuki.

Wizerunki wpływowych dam

Miniatura z wizerunkiem Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej (1736-1816) przedstawia kuzynkę Stanisława Augusta, jedną z najbardziej wpływowych dam polskiego oświecenia, zaprezentowaną w młodym wieku, w charakterystycznej dla mody II poł. lat 50. XVIII w. fryzurze, nazywanej wówczas à la mouton [owca], w złocistej sukni i płaszczu podbitym gronostajowym futrem, świadczącym o jej książęcej pozycji. Autor miniatury, którym był zapewne nadworny miniaturzysta Stanisława Augusta, Johann Zeich, wzorował się na olejnym portrecie księżnej, namalowanym ok. 1757 r. przez Marcella Bacciarellego, znajdującym się dziś w Zamku w Łańcucie.

Nie jest natomiast znany pierwowzór miniatury z przedstawieniem Magdaleny Agnieszki z Lubomirskich Sapieżyny (1739-1780), wieloletniej przyjaciółki Stanisława Augusta i matki jego trójki dzieci. Miniatura ta zapewne również jest dziełem Zeicha. Cechy stylowe kompozycji każą się domyślać, że i w tym przypadku autorem pierwowzoru był Marcello Bacciarelli (miniatury były bardzo często kopiowane z portretów olejnych, naturalnej wielkości). Sapieżyna ukazana jest w odważnym dezabilu, odsłaniającym pierś; jej wysoko upięte włosy charakterystyczne są dla mody II poł. lat 70. XVIII w.

Obie miniatury trafią na ekspozycję na piętrze w Białym Domu.

Miniatura z przedstawieniem Magdaleny Agnieszki z Lubomirskich Sapieżyny, fot. Piotr Ceraficki

XVIII-wieczny koszyczek

Wyposażenie Białego Domu uzupełniane jest o obiekty dziś unikatowe, a w XVIII w. będące w codziennym użyciu. Takim przedmiotem jest srebrny koszyczek z ażurowymi kołnierzem naśladującym wiklinową plecionkę, przeznaczony na chleb, ciastka bądź suszone czy owoce. Jest to wyrób gdańskiego złotnika, Carla Ludwiga Berendta, z ok. 1780 r. Znane są jeszcze dwa podobne koszyki tego autora, jeden w zbiorach Muzeum Gdańska, drugi w Oesterreichisches Museum für Angewandte Kunst w Wiedniu.

Srebrny koszyczek eksponowany będzie w Apartamencie Zachodnim.

XVIII-wieczny koszyczek