Tommaso Righi (1722-1802)

Włoski rzeźbiarz Tommaso Righi był znanym twórcą i znaczącą osobistością w środowisku artystycznym Rzymu drugiej połowy XVIII wieku. Wyjechał z Włoch do Polski w wieku 60 lat w maju 1784 r., i został zatrudniony do prac przy dekoracji przebudowywanej wówczas katedry św. Stanisława w Wilnie.

W drodze do Wilna zatrzymał się w Warszawie, a reperkusją tego pobytu było być może przyjęcie króla Stanisława Augusta w sierpniu 1785 r. jako członka honorowego do rzymskiej Akademii Świętego Łukasza. Jesienią 1791 r. Righi został zatrudniony na dworze Stanisława Augusta, a zmarł w Warszawie w 1802 r.

Jego znana warszawska działalność odbywała się w latach 1792-1793 i związana była z dekoracją letniej rezydencji króla w Łazienkach. Obok drobnych rzeźb dekoracyjnych w łazienkowskim pałacu artysta wykonał zespół posągów zdobiących dawniej attykę Amfiteatru (teatru na wyspie): dwie leżące figury personifikujące tragedię i komedię oraz 16 posągów siedzących dramaturgów; te niezachowane do dziś rzeźby, wykonane ze stiuku w technice narzutu, zaprojektował André Le Brun. W łazienkowskim ogrodzie stoją dwa odkute przez Righiego w piaskowcu posągi leżących kobiety i mężczyzny wspartych na przewróconych wazach, z których wylewa się woda, personifikujące rzeki Wisłę i Bug. Spośród dzieł Righiego powstałych w Polsce część się nie zachowała, niektóre uległy przekształceniom, jednak znany jego dorobek wskazuje, że artysta do końca życia pozostał epigonem późnej fazy rzymskiego baroku, powielając schematy i rozwiązania popularne w Rzymie przed półwieczem, znane mu z czasów dawnej świetności.