Pejzaż z zamkiem na wzgórzu
- datowanie
- ok. 1660-1670
- rodzaj
- obraz
- technika
- olej
- materiał
- płótno
- wymiary
- 101,2 x 89,0 cm
- lokalizacja
- Pałac na Wyspie - Gabinet Portretowy, parter
- sygnatury, napisy
- sygnowany u dołu, ok. 25 cm od lewej krawędzi Moucheron f. u dołu po prawej czerwony numer rosyjskich zbiorów cesarskich 4625
- miejsce powstania
- Holandia (Europa)
- właściciel
- Muzeum Narodowe w Warszawie
- pochodzenie
- depozyt; nr inw.: M.Ob.2733
- identyfikator
- Dep 555
Obraz ten i jego pendant – Pejzaż leśny z bydłem (Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. M.Ob.1070) odnotowane były w pierwszych katalogach galerii Stanisława Augusta (nry 808, 809) jako „piękne”, lecz bez autora, mimo że oba opatrzone są sygnaturą Moucherona […].
Obrazy mają takie same wymiary, nie jest jednak pewne, czy namalowane zostały jako para. Można się także zastanawiać, czy spełniają kryterium ikonograficzne, wedle którego w XVII-wiecznej Holandii tworzono pendants, zestawiając dwa „antytetyczne” czy kontrastujące ze sobą tematy […]. W Pejzażu z zamkiem na wzgorzuitalianizujący krajobraz z malowniczą skałą i jasnymi murami warowni, otwarty na widok równiny z łagodnymi wzgórzami na horyzoncie, przeciwstawiony byłby zamkniętemu widokowi Pejzażu leśnego z bydłem. […]
Kompozycja Pejzażu z zamkiem na wzgórzu nawiązuje do podobnych widoków autorstwa Jana Botha i jego naśladowcy Jana Hackaerta. Od tego drugiego Moucheron zaczerpnął motyw srebrzystych pni drzew – jeden z najbardziej charakterystycznych rysów swej maniery. […]
Jak zwrócił uwagę Antoni Ziemba, wśród pejzaży autorstwa holenderskich malarzy notowanych w katalogu galerii Stanisława Augusta zdecydowanie przeważały prace italianistów (prócz Moucherona – Jana Botha, NicolaesaBerchema, Jana Hackaerta, Cornelisa van Poelenburcha). Zgodnie z tendencjami panującymi w kolekcjonerstwie 2. połowy XVIII w. król przedkładał dekoracyjne, pogodne, przeniknięte światłem południa widoki (a także fantazyjne pejzaże nurtu „barokowego”) nad realistyczne przedstawienia rodzimego holenderskiego krajobrazu, w jego zbiorach praktycznie niereprezentowane (Ziemba 1996, s. 46–49, w: Stanisława Augusta holenderski „pochop”. Obrazy holenderskich mistrzów XVII wieku w kolekcji królewskiej, w: De Gustibus. Studia ofiarowane przez przyjaciół Tadeuszowi Stefanowi Jaroszewskiemu z okazji 65 rocznicy urodzin, Warszawa 1996, s. 41–52). […]. [Zob. D. Juszczak, H. Małachowicz, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Łazienki Królewskie, Warszawa 2015, kat. nr 76, s. 287–289.]