Królewski portret w muzealnych zbiorach
Portret Stanisława Augusta w płaszczu koronacyjnym i zbroi, stanowiący unikalne przedstawienie monarchy, wzbogacił zbiory Muzeum Łazienki Królewskie. Zakup obrazu był możliwy dzięki środkom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Królewski portret pochodzi z ok. 1780 r. To bardzo dobrej klasy obraz warsztatu Marcella Bacciarellego, nadwornego malarza Stanisława Augusta; być może autorstwa Jana Albertrandiego lub Mateusza Tokarskiego. Jest to tym bardziej cenny nabytek, gdyż nie zachował się jego oryginał ani żadne powtórzenie. Dzieło stanowi więc ważne uzupełnienie królewskiej ikonografii.
Stanisław August ukazany został en face, z takim samym ujęciem głowy i zwrotem ramion jak w "Portrecie koronacyjnym" Marcella Bacciarellego z Pokoju Marmurowego Zamku Królewskiego w Warszawie, lecz w innym ubraniu. Monarcha nosi zbroję, a inaczej udrapowany płaszcz koronacyjny spięty jest brylantową agrafą i ozdobiony gwiazdą Orderu Orła Białego. Na ramionach króla widnieje łańcuch Orderu Orła Białego w wersji emaliowanej.
Istnieje rycina kurlandzkiego rytownika, Samuela Gottloba Kütnera, będąca dokładnym powtórzeniem kompozycji takiej, jak w niniejszym obrazie. Wykonana została w 1784 r. w Mitawie, bez wątpienia według Bacciarellowskiego, nieznanego dziś pierwowzoru. Sygnowana jest: M. Bacciarelli pinxit. S. Kütner sculpsit 1784. Rycina zamówiona została u Kütnera przez króla Stanisława Augusta i wysoko opłacona (300 dukatów). Kurlandzki rytownik odwiedził Warszawę w I poł. 1781 r.; w lipcu 1781 r. monarcha opłacił jego powrót do Kurlandii. W czasie swojego pobytu artysta wykonać musiał rysunek do ryciny według portretu autorstwa Bacciarellego. Bacciarellowskie dzieło powstało więc przed 1781 r., najpewniej w końcu lat 70. XVIII w. Jego warsztatowe powtórzenie - obraz niniejszy - datować należy na ten sam mniej więcej okres. Heroizowane wizerunki króla w zbroi, w konwencji rex armatus, należą do jego wcześniejszej ikonografii.
