Od Stanisława Konarskiego do Konstytucji 3 Maja. Wykład (wideo)
Podczas ostatniego wykładu z cyklu "Czy mogła się uratować? Rzeczpospolita w XVIII wieku" omówione zostały procesy naprawcze państwa i społeczeństwa, których kulminacja przypadła na okres panowania Stanisława Augusta.
Wykład "Dekalog 'odrodzenia stanisławowskiego' - od Stanisława Konarskiego do Konstytucji 3 Maja" odbył się 7 czerwca 2017 r. w Pałacu na Wyspie. Dr hab. Paweł Zając przedstawił XVIII-wieczne procesy naprawcze w I Rzeczypospolitej.
Droga "odrodzenia" wiodła od reformatora w sutannie - ks. Stanisława Konarskiego - do Konstytucji 3 Maja i wysiłku w jej obronie. Pijar pomógł zrozumieć, że "złota wolność" oznacza możność pozytywnego działania jednostki w duchu odpowiedzialności za państwo, nie zaś swobodę paraliżowania jego rozwoju, m.in. przez liberum veto. Z czasem zaczęto się troszczyć o to, by obok szlachty współodpowiedzialnymi za kraj mogli poczuć się mieszczanie i chłopi. Reforma szkolnictwa zaowocowała poszerzeniem grona elit (przede wszystkim o szlachtę średnią), z których mogli rekrutować się mądrzy urzędnicy i dobrze wyszkoleni oficerowie (Szkoła Kadecka).
Mimo przerwania tych działań przez sąsiednie potęgi, i upadku państwa, sto kilkadziesiąt lat później ten dorobek współtworzył odbudowaną polską państwowość.
Dr hab. Paweł Zając OMI - adiunkt w Zakładzie Historii Kościoła Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym. W 2013 r. opublikował pierwszy tom korespondencji Giovanniego Andrei Archettiego, nuncjusza w Rzeczypospolitej w latach 1776-1784 (seria wydawnicza Acta Nuntiaturae Polonae). Kolejne tomy są w przygotowaniu. W artykułach i wystąpieniach towarzyszących pracy edytorskiej podejmował szczegółowe kwestie związane z okresem nuncjatury Archettiego, a także zagadnienia związane z losami kardynałów Tommaso Anticiego oraz Archettiego po wybuchu rewolucji francuskiej. Najnowszy realizowany projekt badawczy dotyczy procesu wytoczonego przed Kongregacją Świętego Oficjum ks. Stanisławowi Konarskiemu i jego książce "O religii poczciwych ludzi".
