Praczka

Jest to jeden z kilku obrazów z galerii Stanisława Augusta, pochodzących z kolekcji Johana Aegidiusz. van der Marcka (1707–1772), które w 1773 w Amsterdamie, na pośmiertnej aukcji jego zbiorów, zakupił antykwariusz Yver i które trafiły do Warszawy najpewniej w końcu 1774 […].

Jest to jeden z sześciu małych rodzajowych obrazów z postaciami młodych kobiet (głównie służących), które Metsu namalował w latach 1656–57 […]. Wszystkie na deskach o wymiarach ok. 24 x 21 cm, ukazują pojedyncze postaci, widoczne w bliskim planie, poprzez kamienny łuk okiennej niszy. Tę formułę obrazową – tzw. nisstuck lub vensternis – Metsu zaczerpnął od Gerarda Dou i jego lejdejskich naśladowców. W ujęciu figury do kolan (a nie, jak u Dou, w półpostaci), z niskiego punktu widzenia, oraz w charakterze tła – niedookreślonego, potraktowanego umownie – widać z kolei pokrewieństwa z malarstwem Gerarda ter Borcha […]. Metsu często naśladował styl i zapożyczał motywy z obrazów innych twórców scen rodzajowych, zarazem jednak, jak zwraca uwagę Waiboer, tematy o tradycyjnej, ugruntowanej ikonografii w sposób twórczy przetwarzał i odczytywał na nowo. Wprowadzał także do holenderskiego malarstwa tematy poprzednio nieznane, czego przykładem jest Praczka – najwcześniejsze bodaj przedstawienie piorącej kobiety w sztuce holenderskiej (Waiboer 2012, s. 49 [A.E. Waiboer, Gabriel Metsu. Life and Work. A catalogue raisonné, New Haven 2012]). Treść obrazu wpisuje się w obecny w tym malarstwie od połowy stulecia wątek pochwały życia domowego: kobieta poświęcająca się czynnościom dnia codziennego uosabia najwyższą cnotę takiego życia. […]