Portret Agnieszki Emercjanny z Warszyckich Pociejowej
- datowanie
- przed 1722
- rodzaj
- obraz
- technika
- olej
- materiał
- płótno
- wymiary
- 78,5 x 63,0 cm
- data dodania do kolekcji
- 1764
- lokalizacja
- Pałac na Wyspie - Pokój Bachusa, parter
- sygnatury, napisy
- u dołu po prawej czerwony numer galerii Stanisława Augusta 96
- miejsce powstania
- Warszawa (woj. mazowieckie)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 874
Obraz należy do grupy portretów tradycyjnie uważanych za nabyte przez Stanisława Augusta wraz z dobrami Ujazdów od Kaspra Lubomirskiego w 1764. [...]
W inwentarzach galerii Stanisława Augusta obraz odnotowywany był bez określenia autora, jedynie w katalogu 1784–92 figuruje jako dzieło Ádáma Mányokiego; zapis dotyczący ewentualnego autorstwa nie jest jednak jasny i może być różnie interpretowany. […] Enikő Buzási (Ádám Mányoki (1673–1757). Monographie und Oeuvrekatalog, Budapest 2003, nr B. 296) opublikowała […] portret jako przypisywany temu malarzowi.
Agnieszka Emercjanna (Emerencjanna) z Warszyckich (ok. 1690 – po 1759) była od 1709 żoną podskarbiego wielkiego litewskiego Ludwika Konstantego Pocieja, który w tym samym roku został hetmanem wielkim litewskim. […] Około 1715 przyszła na świat ich córka, której nadano imiona Ludwika Marianna […]. Emercjanna coraz więcej czasu zaczęła wówczas spędzać na dworze królewskim w Warszawie i Dreźnie i została metresą Augusta II. Urodzona przez nią w 1719 córka była najpewniej dzieckiem króla, choć oficjalnie nieuznanym. […] Portret zdaje się trafnie pokazywać charakter modelki – dynamiczna poza i męski strój wiele mówią o jej osobowości. Owdowiawszy na początku 1730, Emercjanna już we wrześniu tego roku poślubiła hrabiego Josepha Alexandre’a de Montmorency de Bours (zm. 1759), feldmarszałka armii saskiej i członka gwardii konnej króla Augusta II […].
Wizerunek łazienkowski, dotychczas uważany za portret z czasów małżeństwa z hrabią de Montmorency (Rembrandt i inni. Królewska kolekcja obrazów Stanisława Augusta, kat. wyst (I. Zarębska i in.), t. 1–2, Warszawa, Muzeum Łazienki Królewskie, 2011, t. 1, nr 77), powstał znacznie wcześniej, tj. w 1713 lub krótko potem […]. [Zob. D. Juszczak, H. Małachowicz, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Łazienki Królewskie, Warszawa 2015, kat. nr 69, s. 261–263.]
