

Zapraszamy na seminarium, podczas którego porozmawiamy o obrazach gwałtownej i nieokiełznanej natury, towarzyszących kluczowym zwrotom dramatycznym w dziełach Williama Szekspira. Odwołamy się do wybranych scen "Snu nocy letniej", "Juliusza Cezara", "Króla Leara", "Zimowej opowieści" i "Burzy". Spotkanie poprowadzi prof. Robert Piłat.
W szekspirowskich dramatach, zarówno w tragediach, np. "Król Lear", jak i w komediach, np. "Sen nocy letniej", obrazy przyrody pełnią funkcję donioślejszą niż tło czy otoczenie ludzkiego życia. Przyroda wchodzi jako pewna siła w obręb psychiki, tożsamości i motywacji bohaterów; dostarcza usprawiedliwienia lub przeciwnie, szokuje niezrozumiałością i okrucieństwem. Przyroda towarzyszy dramatycznym decyzjom, jak w scenie burzy w "Juliuszu Cezarze", wyraża ostateczną rozpacz w "Królu Learze", jest miejscem pożądań i konfliktów w "Śnie nocy letniej". Przyroda to również natura rzeczy i słowa te często pojawiają się jako wymienne. Wystan Hugh Auden w komentarzu do "Króla Leara" wyliczył sześć znaczeń słowa "natura": 1) wrodzona dyspozycja człowieka, coś bardziej pierwotnego niż charakter; 2) prawdziwa charakterystyka człowieka, wyróżniając go spośród innych bytów; 3) miejsce działania instynktów przeciwstawianych regułom społecznym czy moralnym; 4) pierwotność i prostota jako przeciwieństwo tego, co wymyślne i sztuczne; 5) spersonifikowana siła, intencjonalna moc, która ma nam coś do powiedzenia, jakąś prawdę o rzeczywistości; 6) czysto fizyczne istnienie, które stawia opór naszym życzeniom i intencjonalnemu życiu w ogóle.
W przyrodzie łączą się wzniosłość i groza, ukojenie i niepokój - z tym napięciem mierzyła się filozofia i sztuka ogrodnictwa, co szczególnie widać w idei XVIII-wiecznego angielskiego ogrodu. W czasie seminarium omówimy symbolikę przyrody, zaczynając od szekspirowskich przykładów, lecz ze świadomością, że jesteśmy w Łazienkach Królewskich, które powstały w epoce, kiedy wierzono w ujarzmienie przyrody i ludzkiej natury. Renesansowy i oświeceniowy obraz przyrody wydają się niezgodne, lecz jak wiemy, Szekspir był ulubionym pisarzem króla Stanisława Augusta. W naszej dyskusji nawiążemy do wybranych sztuk Szekspira, do kantowskiej idei wzniosłości wyłożonej w "Krytyce władzy sądzenia" oraz do książki niemieckiego filozofia Gernota Bohmego "Filozofia i estetyka przyrody".
Fragmenty z dramatów Szekspira przeczyta aktor Marcin Bartnikowski.
Czas trwania seminarium: 2 godziny. Każdy z uczestników otrzyma wydruki z fragmentami omawianych tekstów.
Marcin Bartnikowski - profesor i prorektor Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie; aktor, dramaturg i prezes fundacji Teatr Malabar Hotel. Założyciel Teatru Kompania Doomsday oraz Teatru Malabar Hotel w Warszawie (2009). Stworzył ponad 30 ról na scenach teatralnych Warszawy, Białegostoku i Gniezna. Brał udział w ok. 150 festiwalach na trzech kontynentach. Czterokrotny stypendysta MKiDN. Laureat ponad dwudziestu nagród teatralnych, w tym za rolę i najlepszy spektakl w Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej (spektakl na podstawie autorskiego tekstu "Baldanders"), nagrody głównej festiwalu "Złamany Szlaban", kilku wyróżnień ZASP (za role i całokształt twórczości), licznych nagród za reżyserię, Nagrody Rektora Akademii Teatralnej, nagrody "Przystanek Młodzi" "Gazety Wyborczej".
Robert Piłat - emerytowany profesor filozofii w latach 1988-2011 związany z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN (jako jego wicedyrektor w latach 2000-2004), oraz w latach 2011-2024 z Wydziałem Filozofii Chrześcijańskiej UKSW. Autor m.in. książek "Umysł jako model świata", "Krzywda i zadośćuczynienie", "O istocie pojęć", "Aporie samowiedzy", "O rozsądku i jego szaleństwach" (Nagroda im. Józefa Tischnera 2020), "O pułapkach wiedzy", "Pojęcia i rozumienia świata", "Pochwała Rozalindy. Eseje szekspirowskie". Propagator dociekań filozoficznych z dziećmi; autor podręczników gimnazjalnych "Edukacja filozoficzna 1-3". Przez dwadzieścia lat autor cykli audycji poświęconych filozofii, literaturze i muzyce w Programie 2 Polskiego Radia, a w latach 2018-2019 serii telewizyjnej "Dziennik filozofia" w TVP Kultura. Publikuje systematycznie eseje na portalu Instytutu Mickiewicza Culture.pl. W zakresie filozofii teoretycznej zajmuje się teorią pojęć, podstawami samowiedzy i filozoficznymi aspektami teorii decyzji.
Festiwal Strefa Ciszy 2025
Ogrody Przeczytaj cały wpisKrólewski dar
Akcja honorowego krwiodawstwa
Łazienki Królewskie Przeczytaj cały wpis"Śluby panieńskie" Aleksandra Fredry
Spektakl Teatru Klasyki Polskiej
Ogrody Przeczytaj cały wpis