Zachwyt to emocja, która potrafi łączyć ludzi i pokolenia. Zapraszamy na cykl wykładów, poświęcony tej wyjątkowej emocji - jej znaczeniu w życiu codziennym, kulturze i muzealnictwie. Porozmawiamy o tym, czym jest zachwyt i jak można go doświadczyć, a także w jaki sposób muzea stają się miejscem budowania relacji, wspólnoty i uważności.

Wykłady towarzyszą wystawie czasowej "Łazienki w zachwycie". Poprowadzą je inspirujący przedstawiciele i przedstawicielki świata kultury, nauki i edukacji. Każde spotkanie będzie dodatkowo transmitowane na żywo na YouTube Łazienek Królewskich. 

TERMINY I TEMATY WYKŁADÓW 

19 listopada - "Muzea w poszukiwaniu tożsamości, czyli o sile edukacyjnego potencjału"
Jak działa muzeum? Kto pracuje w biurach i gabinetach? Kogo można spotkać na wystawach i w ogrodach? Muzea to ludzie, zarówno pracownicy, jak i zwiedzający. Edukatorzy, z którymi najczęściej spotyka się publiczność, to wyjątkowa grupa - osoby kreatywne i zaangażowane. Podczas wykładu omówimy role, jakie mogą odgrywać pracownicy działów edukacji, zarówno w relacjach w zespołach muzealnych, jak i w kontaktach ze zwiedzającymi. Wspólnie przyjrzymy się wystawom i projektom, które powstały dzięki zaangażowaniu i badaniom muzealnych działów edukacji. Poszukamy ponadto odpowiedzi na pytanie, jaką rolę mogą odgrywać działania edukacyjne w realizacji misji muzeów. Jeśli o Łazienkach Królewskich mówimy, że jest to muzeum zachwytów, pamiętajmy, iż określenie to zawdzięczamy działowi edukacji.
Prowadzenie: dr Marianna Otmianowska.

27 listopada - "Zachwyt w psychologii i w sztuce - czyli o tym, czym jest zachwycanie się i jakie mogą być jego skutki"
Czym jest zachwyt w świetle psychologii, a czym w świetle sztuki? Czy zachwyt może być symptomem niespokojnego umysłu? Kiedy zachwyt może nam pomóc, a kiedy zaszkodzić? Jak tę emocję odczuwa artysta, a jak odbiorca? Czy sztuka jest możliwa bez zachwycania się? Wykład jest próbą interdyscyplinarnego spojrzenia na zagadnienie zachwytu. Prowadzenie: Daniel Jerzy Żyżniewski. 

 22 stycznia - "Ulotność wrażeń czy trwałość relacji? Rola muzeum zachwytów w budowaniu kapitału społecznego wokół instytucji kultury"
Coraz częściej współczesne muzea są postrzegane przez odwiedzających nie tylko jako miejsce prezentowania kolekcji, lecz także jako przestrzeń budowania relacji, przeżyć i interakcji społecznych. Podczas wykładu przyjrzymy się, w jaki sposób muzeum może wzbudzać ciekawość oraz dostarczać zwiedzającym emocjonalnych i zmysłowych doświadczeń. Zastanowimy się też, czym dokładnie jest "emocjoneum", czyli muzeum nastawione na emocje i relacje, i jak tworzy się przestrzeń, w której widz nie tylko ogląda, lecz także przeżywa i współtworzy wystawę. Dowiemy się ponadto, dlaczego angażowanie publiczności poszerza sens "muzeum zachwytów" i jak może ono stać się miejscem łączącym wspólnoty i budującym pamięć. Prowadzenie: dr hab. prof. ucz. Beata Nessel-Łukasik.

27 stycznia - "Doświadczenie muzeum"
Zgodnie z definicją Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM muzea "oferują zróżnicowane doświadczenia służące edukowaniu, rozrywce, refleksji i dzieleniu się wiedzą". Wykład będzie poświęcony zmysłowemu doświadczaniu muzeum, rozumianemu jako coś więcej niż tylko oglądanie eksponatów. Chodzi o to, by "poczuć" muzeum wszystkimi zmysłami, skierować uwagę na wrażenia płynące z przebywania w historycznych murach, a nie na gromadzenie informacji. A gdyby tak przyjść do muzeum, aby doświadczyć dźwięków? Chociaż wiele muzeów nie kładzie nacisku na dźwięki lub aktywne słuchanie podczas swoich wystaw, każde z nich jest wypełnione różnego rodzaju dźwiękami. Kroki na drewnianej podłodze, otwieranie skrzypiących drzwi, krople deszczu uderzające o okno, gdy zegar wybija kwadrans, szum drzew w muzealnym ogrodzie. A gdyby tak przyjść po to, by poczuć zapach starych murów i drewnianych mebli? Wystawa "Łazienki w zachwycie" zaprasza do zmysłowego zwiedzania, a same Łazienki Królewskie są idealną przestrzenią dla sensorycznych zachwytów. W czasie wykładu zostanie zaprezentowany przykład Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius w Krakowie, które mieści się w najstarszym w Polsce kompleksie uniwersyteckim z XIV w., a jesienią 2025 r. stało się miejscem testowania nowej ścieżki zwiedzania opartej na doświadczeniu zmysłowym. Prowadzenie: dr Katarzyna Jagodzińska.

5 lutego - "Blisko zachwytu, z dala od produkcji wrażeń. O roli muzeum w świecie fabrykowania doświadczeń"
Czy zachwyt dziś jest możliwy? Czy budzi go sztuka oraz to, co oferuje współczesne muzealnictwo? Obecnie kultura często jest definiowana jako kultura przesytu i przebodźcowania, w której nadmiarowi informacji, wrażeń i afektów towarzyszy poczucie dezorientacji i zagubienia - niemożności nawiązania autentycznych relacji ze sobą i innymi. Procesy te skutkują "utowarowieniem" wrażeń i stylów życia. Nakłada to na instytucje kultury rolę dostarczycieli doświadczeń, składających się na tzw. wartościową rozrywkę. Z drugiej strony obarcza je przymusem oferowania odbiorcom przeżyć nowych, świeżych i konkurencyjnych wobec tych, które proponuje pozakulturalny rynek wrażeń. Jak w tych warunkach szukać w muzeum doświadczeń formacyjnych dla jednostki i społeczeństwa? Jak za pomocą instytucji kultury budować przestrzeń zachwytu, która natłokowi wrażeń przeciwstawi możliwość zatrzymania się i intensywnego dialogu ze sobą i innymi? I jak mogą nam w tym pomóc dzieci? O tym m.in. będzie mowa podczas wykładu. Prowadzenie: dr hab. prof. UW Marta Rakoczy.

dr Katarzyna Jagodzińska - historyczka sztuki, muzeolożka, dziennikarka, kuratorka. Doktoryzowała się w zakresie studiów muzealnych. W Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK współtworzy dział programów publicznych. Jest adiunktką w Instytucie Studiów Europejskich na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kieruje Europa Nostra Heritage Hub for Central and Eastern Europe w Krakowie. Była pierwszą dyrektorką ds. programowych w Muzeum Zabawek w Krakowie, a wcześniej przez wiele lat była związana z Międzynarodowym Centrum Kultury. Jest autorką sześciu książek o muzeach: "Czas muzeów w Europie Środkowej. Muzea i centra sztuki współczesnej (1989-2014)" (2014), "Art Museums in Australia" (2017), "Nowe miejsca nowej sztuki w Europie Środkowej" (2019), "Museums and Centers of Contemporary Art in Central Europe" (2020), "Witryna z zabawkami: Testowanie muzeum partycypacyjnego" (2022), "Participation and the Post-Museum" (2025) oraz licznych artykułów z zakresu muzeologii i sztuki; współautorką i współredaktorką książek i raportów o dziedzictwie. Współprowadzi serie podcastów na kanale "Holistic Heritage" (Spotify). Członkini ICOM i AICA. Jej zainteresowania badawcze obejmują zagadnienia partycypacji i demokratyzacji muzeów oraz sensoryczne aspekty dziedzictwa kulturowego.

dr hab. prof. ucz. Beata Nessel-Łukasik - socjolożka, historyczka sztuki, absolwentka Szkoły Nauk Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, dwukrotna stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wykłada w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Instytucie Filozofii i Socjologii, Zakładzie Socjologii Ogólnej i Badań Interdyscyplinarnych. Badaczka współtworząca program badań publiczności w muzeach w Polsce (2017-2021), badań dla instytucji kultury (2022-2024) i kadr muzealnych (2024). Autorka monografii "Koalicje pamięci. Dworek Milusin 1956-2000" oraz innych tekstów o uczestnictwie w kulturze i partycypacji. Muzealniczka związana z Muzeum Narodowym w Warszawie (1998-2010) i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku (2011-2021). Twórczyni Działu Programów Lokalnych, autorka modelu muzeum relacyjnego i Archiwum Społecznego Sulejówka. Członkini Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM), Stowarzyszenia Muzealników Polskich (SMP), Forum Edukatorów Muzealnych (FEM), Rady Muzeum Krakowa i Rady Centrum Archiwistyki Społecznej.

dr Marianna Otmianowska - historyczka sztuki, pedagożka; doktorat obroniła w dyscyplinie nauk socjologicznych. Działa jako muzealniczka, edukatorka, badaczka, wykładowczyni akademicka, moderatorka design thinking. Autorka licznych artykułów, a także książki "Społeczna odpowiedzialność edukacji muzealnej. Kierunki badań". Wiceprzewodnicząca ICOM Polska; należy do Stowarzyszenia Historyków Sztuki; jest również związana z Forum Edukatorów Muzealnych. W latach 2016-2018 była dyrektorem Narodowego Archiwum Cyfrowego, zaś w latach 2013-2016 kierownikiem Działu Edukacji Muzeum Narodowego w Warszawie. Z Muzeum Łazienki Królewskie jest związana od 2018 r. jako zastępczyni dyrektora ds. konserwatorskich, koordynująca projekty z zakresu konserwacji zabytków, historycznych ogrodów oraz inwestycji. Od grudnia 2022 r. pełniła obowiązki dyrektora Muzeum, w październiku 2023 r. została powołana na to stanowisko na pięcioletnią kadencję.

dr hab. prof. UW Marta Rakoczy - kulturoznawczyni, filozofka, kierowniczka Zakładu Antropologii Słowa w Instytucie Kultury Polskiej UW, koordynatorka w Pracowni Naukowej Korczakianum - Muzeum Warszawy, członkini Interdyscyplinarnego Zespołu Badań nad Dzieciństwem UW. Zajmuje się antropologią pisma, antropologią edukacji, historią polskiej modernizacji oraz kulturowymi studiami nad dzieciństwem i młodzieżą. Współpracuje z licznymi instytucjami kultury, starając się wraz z nimi zrozumieć, czego możemy się nauczyć od dzieci.

Daniel Jerzy Żyżniewski - psycholog, neuropsycholog kliniczny, terapeuta, historyk sztuki, autor książki "Emocje i nastrój. Jak je zrozumieć i kształtować" (wyd. 2019; 2021; 2024) oraz kanału "Psychosztuka" na YouTube. Wieloletni wykładowca akademicki (m.in. Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego; Uniwersytet Merito w Poznaniu, Staromiejski Uniwersytet Trzeciego Wieku w Warszawie) oraz wykładowca gościnny (m.in. Muzeum Łazienki Królewskie; Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Wydział Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego). Od 2014 r. członek Brytyjskiego Towarzystwa Psychologicznego, sekcji neuropsychologicznej. W praktyce psychologicznej skupia się na strategiach zwiększania odporności psychicznej. W pracy badawczej koncentruje się na problematyce toksycznej pozytywności oraz tworzy interdyscyplinarną, nowatorską przestrzeń badawczą, zwaną neuropsychologią sztuki. Ponadto jest poetą i artystą malarzem (@zyzniewskiart).