Zapraszamy na wykłady, podczas których posłuchamy m.in. opowieści o sztuce ogrodowej, roślinach oranżeryjnych w królewskich kolekcjach, historii uniwersyteckiego ogrodu botanicznego, a także o zwierzętach w nowożytnej Rzeczypospolitej. 

Wykłady odbędą się w Pałacu na Wyspie. Wyjątkiem jest wykład z 12 sierpnia, który będzie miał formę wyłącznie online i zostanie poprowadzony w języku angielskim z tłumaczeniem na język polski. Każde spotkanie będzie dodatkowo transmitowane na żywo na YouTube Łazienek Królewskich. 

TERMINY I TEMATY WYKŁADÓW 

24 czerwca - "Sztuka na miarę Antropocenu"
Ogrodnictwo jako sztukę zwykło kojarzyć się z architekturą krajobrazu, zwłaszcza tą odznaczającą się walorami artystycznymi. Ogrodnictwo jednak to także umiejętność uprawy roślin, przy czym utarło się widzieć w nim sztukę o tyle, o ile wyrażało ono harmonię panującą między ludźmi i przyrodą. I choć ta utopijna wizja ogrodnictwa została zakwestionowana, ogrodnictwo wciąż pozostaje symbolem pożądanego stosunku ludzi do świata przyrodniczego. Tym potrzebniejszym, im bardziej postępuje degradacja planety i kryzys klimatyczny. Prowadzenie: dr hab. Mateusz Salwa.

8 lipca - "Sen o południu - rośliny oranżeryjne w królewskich ogrodach"
Odległe, nieznane miejsca i krainy oraz występująca tam egzotyczna roślinność od wieków fascynowały Europejczyków, rozbudzając pasje kolekcjonerskie i chęć przeniesienia pod północe niebo choćby namiastki krajobrazu południa. Najokazalsze oranżerie i kolekcje roślin oranżeryjnych posiadali polscy władcy, na czele z Janem III Sobieskim, Augustem II Mocnym i Stanisławem Augustem. Za czasów ostatniego króla Polski rośliny egzotyczne zdobiły m.in. otoczenie Zamku Królewskiego, ale szczególnie obficie występowały w łazienkowskich ogrodach, gdzie dekorowały otoczenie Pałacu na Wyspie, Ermitażu i Białego Domu, a także specjalnie do ich uprawy wzniesionej Oranżerii oraz innych pawilonów ogrodowych. Były wśród nich rośliny ozdobne, jak i te o użytkowym charakterze, stanowiące atrakcję królewskiego stołu. Łazienkowska kolekcja roślin oranżeryjnych była utrzymywana również po upadku państwa, kiedy Łazienki Królewskie stały się rezydencją carską. Powiększona o zasób oranżerii nieborowskich stanowiła jeden z najwspanialszych tego typu zbiorów w ówczesnej Europie. Prowadzenie: dr Seweryn Malawski.

5 sierpnia - "W imperium Flory - królewski uniwersytecki ogród botaniczny i jego losy"
W 1818 roku, dzięki staraniom Komisji Rządowej i z woli cara Aleksandra I, w północno-zachodniej części Łazienek Królewskich wydzielono przestrzeń na potrzeby ogrodu botanicznego Królewskiego Warszawskiego Uniwersytetu. Za jego stworzenie odpowiadał prof. Michał Szubert, młody, doskonale wykształcony botanik, który "za jedyny [obrał] cel w narodzie naszym naukę botaniki zaszczepić". Nie był to pierwszy ogród botaniczny w Warszawie, ale jego ponad dwustuletnia historia ściśle splatała się z losami kraju - zarówno w czasach zaborów, jak i po odzyskaniu niepodległości. Prowadzenie: prof. dr hab. Marcin Zych.

12 sierpnia - W pogoni za szczęściem: epikureizm i pasterstwo w ogrodach Łazienek ("The Pursuit of Happiness: Epicureanism and Pastoralism in the Gardens of Łazienki")
Nawiązując do nostalgicznej poezji Wergiliusza i ogrodu angielskiego (jardin anglais), przyjrzymy się, w jaki sposób epikureizm przejawia się w łazienkowskich ogrodach. Zobaczymy, jak zawarto w nich epikurejskie pomysły na szczęśliwe życie, takie jak otium (wypoczynek), locus amoenus (urokliwe miejsce) czy utile dulci (połączenie przyjemnego z pożytecznym). Ogrody będziemy "czytać" jak poemat Wergiliusza - z jego niespodziankami, aluzjami i refleksjami - by lepiej zrozumieć, dlaczego w XVIII wieku projektowano w nich groty, świątynie czy kępy drzew. Prowadzenie: dr Alley Jordan. 

26 sierpnia - "Zwierzęta w nowożytnej Rzeczypospolitej - wybrane konteksty"
Podczas wykładu posłuchamy o różnych kontekstach funkcjonowania zwierząt w Rzeczypospolitej od XVI do XVIII wieku. Punktem wyjścia będzie historia dzikich gatunków w Łazienkach Królewskich, począwszy od zwierzyńca, który istniał na tych terenach jeszcze przed powstaniem na Łaźni na polecenie Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Następnie usłyszymy opowieści o innych miejscach i rodzajach relacji ludzko-zwierzęcych. Nie zabraknie też ciekawostek o tym, w jaki sposób można dziś badać historię zwierząt i z jakich źródeł należy czerpać informacje. Prowadzenie: dr Kamil Frejlich.

dr Alley Jordan - historyk grodów z Edynburga, doktor filologii klasycznej, regularnie prowadzi zajęcia i wykłady na temat historycznych ogrodów w Wielkiej Brytanii. Jej pierwsza książka, "Classical Taste in the Architectural World of Thomas Jefferson", została wydana przez wydawnictwo Bloomsbury w 2025 r.

dr Kamil Frejlich - historyk, specjalista w zakresie dziejów społecznych i kulturowych nowożytnej Rzeczypospolitej, prowadzi też badania nad historią zwierząt i interesuje się metodologią historii. Autor m.in. prac "Pod przysądem horodnictwa wileńskiego. O jurydyce i jej mieszkańcach w XVII wieku" (Toruń 2022) i "Testamenty w księgach miejskich wileńskich z XVI i XVII wieku. Katalog" (Warszawa 2017). Współkurator wystawy "Sztuka dobrego myślenia. Dziedzictwo Stanisława Herakliusza Lubomirskiego" (Muzeum Łazienki Królewskie, 2024). Kierownik Działu Badań Naukowych MŁK.

dr Seweryn Malawski - adiunkt w Katedrze Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II na kierunku architektura krajobrazu oraz studiów doktoranckich na kierunku historia sztuki. Autor licznych publikacji naukowych i opracowań poświęconym polskim parkom i ogrodom. Interesuje się sztuką ogrodów historycznych, zwłaszcza polskich ogrodów XVIII wieku, doborem materiału roślinnego, architekturą i kontekstem kulturowym powstawania ogrodów, jak również współczesnymi metodami badań i dokumentacji ogrodów.

dr hab. Mateusz Salwa - kierownik Zakładu Estetyki na Wydziale Filozofii UW. Jego główny obszar zainteresowań naukowych to estetyka przyrody i krajobrazu. Jest autorem m.in. monografii "Estetyka ogrodu. Między sztuką a ekologią" (2016), "Krajobraz. Fenomen estetyczny" (2020), a także artykułów naukowych w takich czasopismach krajowych, jak: "Artium Quaestiones", "Eidos", "Etyka", "Ikonotheka",
"Konteksty", "Kultura współczesna", "Prace kulturoznawcze", "Przegląd kulturoznawczy", oraz zagranicznych: "Aesthetic Investigations", "Aisthesis", "Contemporary Aesthetics", "Rivista di Estetica". Ponadto, redagował tomy "Krajobraz i doświadczenie" (2020; razem z B. Frydryczak) oraz "Moving From Landscapes to Cityscapes and Back" (2020; razem z A. Haapala i B. Frydryczak). Przygotował także antologię tekstów R. Assunto "Filozofia ogrodu" (2016). Aktualnie realizuje grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki pt. "Polska myśl krajobrazowa od początku XIX wieku do 1939 roku".

prof. dr hab. Marcin Zych - botanik-ekolog roślin, biolog ewolucyjny, popularyzator nauki, profesor nauk ścisłych i przyrodniczych, dyrektor Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Studiował ekologię na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz w School of Biological Sciences, University of Wales w Wielkiej Brytanii. Naukowo zajmuje się ekologią i biologią ewolucyjną roślin, ekologicznymi relacjami rośliny-zwierzęta-mikroorganizmy, biologią konserwatorską i edukacją przyrodniczą. Jest członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody i Komitetu Biologii Organizmalnej PAN, laureatem Medalu im. prof. Wł. Szafera, przyznanego mu w 2022 r. przez Polskie Towarzystwo Botaniczne za wybitne osiągnięcia naukowe.