Hanna Krall w Łazienkach (wideo)

Hanna Krall, fot. Paweł Czarnecki

Hanna Krall, mistrzyni reportażu, autorka książek, które weszły do kanonu literatury faktu, gościła 29 czerwca 2016 r. w Łazienkach Królewskich. Spotkanie z pisarką było ostatnim przed wakacjami wydarzeniem z cyklu "Światło literatury".

Hanna Krall, w rozmowie z reporterem i eseistą, Mariuszem Szczygłem, wspominała m.in. swoje literackie fascynacje. Jak powiedziała, pierwszą książką, którą przeczytała, była "Ania z Zielnego Wzgórza". - Ania jest cudowna - podkreślała wybitna reporterka. 

Fragmenty lektur, które wywarły wyrażenie na Hannie Krall, przeczytała aktorka, Maja Ostaszewska. Wcześniej o literackich walorach twórczości polskiej reporterki opowiedział dr Bogusław Wróblewski, redaktor naczelny "Akcentu”.

Literatura faktu i literatura piękna (inaczej: fikcjonalna) to na pierwszy rzut oka zjawiska nieporównywalne. Pisarz-reporter chce być niemal przeźroczystym medium, przez które prześwieca struktura obiektywnie istniejącego świata, podczas gdy świat pisarza-artysty (pisarza-kreacjonisty) wydaje się skrajnie subiektywny. W przypadku Hanny Krall nie jest to jednak takie oczywiste. Niektóre zabiegi formalne, stosowane przez nią przy reporterskiej rekonstrukcji świata, są podobne do metod praktykowanych przez twórców dzieł fikcjonalnych. Sposób podejścia Hanny Krall do materii reportażowej sprawia, że jej dzieła - pozostające zawsze w zgodzie z dostępną człowiekowi prawdą o świecie - przekraczają granice reportażu, nosząc wyraźne znamiona artyzmu.

Hanna Krall, fot. Paweł Czarnecki
Mariusz Szczygieł, fot. Paweł Czarnecki

Hanna Krall - ur. 1935 w Warszawie. Jedna z najwybitniejszych polskich reporterek. Pracowała w "Życiu Warszawy" i "Polityce" (odeszła z redakcji tygodnika w stanie wojennym). Była zastępcą kierownika literackiego Zespołu Filmowego "Tor", współpracowała z Krzysztofem Kieślowskim. Uczyła zawodu młodych reporterów "Gazety Wyborczej".

W roku 1977 ukazała się jej najsłynniejsza książka - Zdążyć przed Panem Bogiem – zapis rozmów z Markiem Edelmanem. Zastosowaną tu technikę wielu planów czasowych Krall wykorzystała również w powieściach Sublokatorka (1985) i Okna (1987). Zdążyć przed Panem Bogiem w pisarstwie Krall otwiera nowy rozdział: tematykę Zagłady, splątanych losów polsko-żydowsko-niemieckich podczas drugiej wojny światowej i w latach późniejszych. Poza wspomnianymi tomami reporterka opublikowała m.in.: Sześć odcieni bieli (1978), Trudności ze wstawaniem (1988), Hipnozę (1989), Taniec na cudzym weselu (1993), Dowody na istnienie (1995), Tam już nie ma żadnej rzeki (1998), To ty jesteś Daniel (2001), Wyjątkowo długą linię (2004), Król kier znów na wylocie (2006), Żal (2007), Różowe strusie pióra (2009), Białą Marię (2011, wyd. poszerzone 2013).

Jest laureatką wielu prestiżowych nagród, m.in.: Nagrody Polskiego PEN Clubu (1990), Nagrody Podziemnej "Solidarności" (1985), Nagrody Wielkiej Fundacji Kultury (1999), Nagrody im. Poli Nireńskiej i Jana Karskiego (1999), Nagrody Porozumienia Europejskiego (Lipsk 2000) oraz Nagrody Herdera. Jej książka Wyjątkowo długa linia była w 2005 nominowana do Nagrody Nike, a w 2007 Król kier znów na wylocie do Literackiej Nagrody Środkowoeuropejskiej Angelus. W 2009 otrzymała najwyższe wyróżnienie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich - Dziennikarski Laur oraz Nagrodę Literacką im. Władysława Reymonta. W 2014 za całokształt twórczości Krall otrzymała Nagrodę Literacką im. Juliana Tuwima. Odznaczona m.in. Orderem Ecce Homo (2001) i złotym medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (2014). Przekłady jej książek ukazały się w Stanach Zjednoczonych, Francji, Niemczech, Hiszpanii, Holandii, Izraelu, Szwecji, Czechach, Rumunii, Finlandii, Słowacji, na Węgrzech i we Włoszech. Mieszka w Warszawie.

Cykl "Światło literatury” przygotowało Muzeum Łazienki Królewskie i Wschodnia Fundacja Kultury "Akcent" http://www.akcentpismo.pl.

Projekt, którego koordynatorem jest dr Bogusław Wróblewski, redaktor naczelny "Akcentu", nawiązuje do serii wykładów pt. "Oświeceniowa republika władców" oraz "Oświeceniowa republika marzeń” i jest namysłem nad współczesnością, w odpowiedzi na refleksję nad historią.

Prezentowani publiczności pisarze są na tyle odważni, że stawiają w swoich dziełach kluczowe dla naszych czasów pytania i na tyle odpowiedzialni, że nie formułują gotowych i jednoznacznych odpowiedzi.

"ŚWIATŁO LITERATURY" - BOHDAN ZADURA

"ŚWIATŁO LITERATURY" - O. WACŁAW OSZAJCA

Maja Ostaszewska, fot. Paweł Czarnecki