Seminarium "Studium dostępności". Relacja z wydarzenia
Czy muzeum może być dostępne dla każdego? Jak dostosować zabytkowe wnętrza do potrzeb szerokiej publiczności, w tym osób z niepełnosprawnościami? To dwa z wielu zagadnień, jakie poruszali uczestnicy seminarium "Studium dostępności", które odbyło się 24 i 25 października 2022 r. w Łazienkach Królewskich.
Koordynatorzy i koordynatorki dostępności z instytucji kultury z całej Polski spotkali się w Starej Oranżerii, która na dwa dni stała się miejscem wymiany doświadczeń.
"Studium dostępności" - dzień pierwszy
Seminarium rozpoczęło się od debaty "Sztuka dostępności, czyli jak budować instytucję otwartą na potrzeby różnorodnej publiczności?". Spotkanie poprowadziła Marianna Otmianowska, zastępca dyrektora Muzeum Łazienki Królewskie. Wśród zaproszonych do dyskusji gości byli zarówno muzealnicy, konsultanci, jak i samorzecznicy. Swoją wiedzą i spostrzeżeniami na temat dostępności w instytucjach kultury i roli koordynatorów dostępności dzielili się: Katarzyna Bury, historyk sztuki i muzealnik, Kamil Kowalski, dyrektor Integracja LAB w Fundacji Integracja, Maria Alicja Włodarska, muzealnik i kulturoznawca, autorka prac na temat dostępności muzeów dla osób z niepełnosprawnościami słuchu i emancypacji kultury Głuchych w Polsce, Tomasz Włodarski, zastępca dyrektora Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie.
PANELIŚCI DEBATY (FORMAT PDF - 1 MB)
W dalszej części seminarium pracownicy i współpracownicy Działu Edukacji Muzeum Łazienki Królewskie przedstawili projekty edukacyjne i społeczne, zrealizowane w ostatnich latach dla publiczności ze szczególnymi potrzebami, w tym rodzin z małymi dziećmi, osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi czy w spektrum autyzmu oraz osób w kryzysie psychicznym. Zaprezentowane działania stały się punktem wyjścia do warsztatów, organizowanych w drugim dniu seminarium.
"Studium dostępności" - dzień drugi
Kolejny dzień seminarium rozpoczął się od warsztatów "W stronę dostępności", których celem było wypracowywanie rozwiązań dostępnych dla różnorodnej publiczności, odwiedzającej muzea w zabytkowych wnętrzach.
Grupy warsztatowe tworzyli koordynatorzy i koordynatorki dostępności oraz edukatorzy i edukatorki muzealne z takich instytucji kultury, jak: Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Literatury, Muzeum Czartoryskich w Puławach, BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej, Fundacja Inside Out, Muzeum Okręgowe w Lesznie, Muzeum Pałac Herbsta (oddział Muzeum Sztuki w Łodzi), Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu, AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy, Muzeum Azji i Pacyfiku, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum Zamkowe w Sandomierzu, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Warszawy, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Fundacja Integracja, Muzeum Krakowa, Małopolski Instytut Kultury, Mazowiecki Instytut Kultury, Grupa AUTENTYZM, Zamek Królewski na Wawelu, Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum - Zamek w Łańcucie, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Fundacja Kultury bez Barier, Urząd m.st. Warszawy.
Uczestnicy warsztatów dzielili się swoimi inspiracjami, doświadczeniami i rekomendacjami w zakresie dostępnych wydarzeń edukacyjnych i kulturalnych dla takich grup odbiorców, jak: rodziny i małe dzieci, osoby słabosłyszące i niesłyszące, osoby słabowidzące i niewidome, osoby wrażliwe sensorycznie i w spektrum autyzmu, osoby w kryzysie psychicznym.
"Studium dostępności" - wnioski z dyskusji
Warsztaty stały się okazją do refleksji nad dostępnością muzeów, szczególnie w zabytkowych wnętrzach. Wspólne rozmowy pozwoliły spojrzeć na instytucje kultury w historycznych budynkach nie tylko jak na miejsca objęte szczególnym nadzorem konserwatorskim i ograniczeniami, lecz także przestrzenie do doświadczania sztuki.
Główne wnioski zgłaszane przez uczestników i organizatorów seminarium to m.in.:
- kompleksowe tworzenie wydarzeń dostępnych,
- praca w zespołach interdyscyplinarnych nad procesem zwiększania i koordynacji dostępności w instytucjach kultury,
- tworzenie przestrzeni, np. podczas spotkań i warsztatów, do regularnej wymiany doświadczeń oraz systematyzowania wiedzy koordynatorów dostępności.
Zebrane podczas seminarium rozwiązania, zapewniające dostępne i pełnoprawne korzystanie z oferty wydarzeń muzealnych, poddane zostaną konsultacjom oraz konstruktywnej krytyce samorzeczników, reprezentujących grupy o szczególnych potrzebach. Rekomendacje w formie publikacji online ukarzą się w 2023 r.
"Studium dostępności" - wizyty studyjne
Seminarium zakończyły wizyty studyjne w przestrzeniach edukacyjnych w Łazienkach Królewskich. Uczestnicy bliżej poznali program takich przestrzeni, jak: strefa rodzinna "Maluję!" w Starej Kordegardzie, formiernia w Starej Oranżerii, Centrum Edukacji Ekologicznej, miejsca edukacyjne w Białym Domu i Wodozbiorze.
Za program, koordynację i opiekę merytoryczną podczas seminarium "Studium dostępności" odpowiadały: Olga Michalik, koordynatorka programu Muzeum Dostępne oraz Anna Milczanowska, pełnomocnik dyrektora ds. dostępności.
