
Royal Rose

Co roku Królewska Galeria Rzeźby w Starej Oranżerii wypełnia się kilkoma tysiącami róż. Niezwykłe kwiaty o pięknym zapachu, zachwycającej kolorystyce i różnorodnych odmianach są prezentowane na wystawie "Royal Rose", nawiązującej do tradycji organizowania w królewskiej rezydencji kwiatowych ekspozycji.
Pierwsza wystawa kwiatowa odbyła się w Łazienkach Królewskich w 1882 r. Wydarzenie zostało zrelacjonowane w "Ogrodniku Polskim" jako "wielka uroczystość róży". Choć na wystawie w Starej Oranżerii były eksponowane także inne gatunki ozdobne, m.in. pelargonie, goździki i bratki, zachwyt zwiedzających wywoływały przede wszystkim róże.
Jedna z najstarszych roślin ozdobnych na świecie została barwnie opisana w "Ogrodniku Polskim" jako "(...) najpiękniejsza córka Flory, kochanka słowika, kwiatów królowa, zasiadła na tronie w Starej Pomarańczami Łazienkowskiej, otoczona licznym dworem innych kwiatów (...) i oczarowała swych wielbicieli, a nawet zmusiła niechętnych do ugięcia kolan przed majestatem jej wdzięków. Nieustanny szmer uwielbienia, wydobywający się z ust blisko 17 tys. osób, które przez półtrzecia dnia zwiedziły wystawę, (...) pochwały, jakie rzadko zdarza się słyszeć w dziennikach, żale tych, którzy na festyn nie podążyli - oto odgłosy które poruszały Warszawę przez upłynione dni kilka".
Atrakcją pierwszej wystawy kwiatowej była róża herbatnia (tea rose) - "Maréchal Niel", wyhodowana w 1864 r. przez francuskich ogrodników, Henri i Girarda Pradel. Właśnie tam szerokiej publiczności po raz pierwszy zaprezentował ją łazienkowski ogrodnik, Jan Wanasek. Uważana za najwspanialszą różę pnącą na świecie, potocznie określana Marszanilką (jej nazwa pochodzi od marszałka Adolfa Niela), była uprawiana w Łazienkach Królewskich w Nowej Oranżerii. Ceniona przede wszystkich za swoje przepiękne kwiaty w kolorze żółto-zielonym o średnicy prawie 10 cm i cudownym, lekko słodkawym, a jednocześnie świeżym, przypominającym maliny zapachu.

XX wiek - krótka historia wystaw kwiatów
W dwudziestoleciu międzywojennym wystawy kwiatów również były organizowane w Łazienkach Królewskich. Później, od 1961 r. takie prezentacje odbywały się regularnie w różnych rejonach Polski. W latach 1977-1999 wystawy kwiatów ponownie trafiły do Starej Oranżerii. Wybór miejsca nie był przypadkowy. Stara Oranżeria już w czasach Stanisława Augusta była związana z roślinnością. Klasycystyczny budynek służył m.in. do przechowywania zimą donic z ekskluzywnymi wówczas drzewkami cytrusowymi, które latem zdobiły królewskie ogrody.
Cykliczne wystawy kwiatów w Starej Oranżerii przyciągały rzesze zwiedzających z całego kraju, stając się ważnym wydarzeniem w życiu kulturalnym Warszawy. Zabytkowe wnętrza wypełniały tysiące gatunków ciętych, głównie róż. Tylko w 1977 r. zaprezentowano ok. 8 tys. kwiatów w 246 odmianach. Za osiągnięcia hodowlane przyznano "Złotą", "Srebrną" i "Brązową Różę". Inicjatorem wskrzeszenia tradycji wystaw kwiatów w Starej Oranżerii był prof. Marek Kwiatkowski, ówczesny kurator Łazienek Królewskich, a później ich wieloletni dyrektor.

2019 - powrót do różanej tradycji
W 2019 r. wystawa róż wróciła do Łazienek Królewskich po 20-letniej przerwie. Wydarzenie pod tytułem "Royal Rose" odbyło się w Nowej Palmiarni, gdzie można było oglądać najpiękniejsze gatunki jednej z najstarszych roślin ozdobnych na świecie. Wystawie towarzyszyły prelekcje na temat róż, warsztaty florystyczne i pokaz układania bukietów. Organizatorami wydarzenia byli: Muzeum Łazienki Królewskie i Polskie Stowarzyszenie Hodowców Róż.
W 2020 r. pandemia COVID-19 spowodowała kilkuletnią przerwę w organizacji różanych wystaw. Wydarzenie ponownie zagościło w Starej Oranżerii w 2024 r., wpisując się w tradycję kwiatowych ekspozycji w Łazienkach Królewskich. Wystawie, która przyciągnęła tłumy zwiedzających, towarzyszyły pokazy i warsztaty florystyczne w Ogrodzie Oranżeryjnym oraz konferencja na temat róż.
Organizatorzy "Royal Rose": Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie i Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Ogrodnictwa SITO.
41. KRÓLEWSKA WYSTAWA RÓŻ - "ROYAL ROSE 2025"