Portret Konstancji z Czartoryskich Poniatowskiej
- datowanie
- po 1778
- rodzaj
- obraz
- technika
- olej
- materiał
- płótno
- wymiary
- 63,0 x 56,7 cm
- data dodania do kolekcji
- 1779
- lokalizacja
- Pałac na Wyspie - Sypialnia, 1p.
- sygnatury, napisy
- u dołu pośrodku czerwony numer galerii Stanisława Augusta 27; u góry pośrodku czerwony numer inwentarza Zarządu Pałaców Cesarskich – Łazienki niezidentyfikowany 705
- miejsce powstania
- Polska (Europa)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 120
Konstancja Zofia z Czartoryskich Poniatowska (1695–1759), matka króla Stanisława Augusta. Pendant do portretu męża (zob. nr kat. 16).
W katalogach galerii Stanisława Augusta sprzed 1795 obraz figurował jako autorstwa Bacciarellego, natomiast w tzw. katalogu generalnym z 1795 odnotowany został bez podania autora. […]
Portret namalowany został najpewniej specjalnie do Sypialni, urządzanej na piętrze łazienkowskiego pałacu 1777–78 […]. Zawisł nad drzwiami, wprawiony w boazerię, po lewej stronie łoża; po prawej umieszczono jego pendant, przedstawiający ojca króla, Stanisława Poniatowskiego (nr kat. 16).
Jest to zmniejszona do popiersia i odwrócona stronami kompozycji wersja portretu Konstancji z Czartoryskich ukazującego modelkę w ujęciu do kolan, namalowanego przez Bacciarellego w latach 1775–77 do Pokoju Audiencjonalnego Starego w Zamku Królewskim w Warszawie. Eksponowany w Zamku Królewskim, jest własnością Wersalu […].
Łazienkowska wersja prezentuje niższy poziom niż jej zamkowy pierwowzór; można ją uznać za autorską, powstałą z udziałem warsztatu. Może zaskakiwać, że głowa portretowanej malowana jest nieco inaczej niż partia popiersia i stroju; mniej swobodnie i malarsko, z większym akcentem na rysunek i kontur – jednak sprawnie. W stosunku do pierwowzoru z Sali Audiencjonalnej w Zamku Konstancja wydaje się nieco starsza. […]
Nie udało się dotąd zidentyfikować pierwowzoru Bacciarellowskiego portretu Konstancji z Czartoryskich z Sali Audiencjonalnej Zamku, a zatem, pośrednio, także łazienkowskiego popiersia. Sądząc z wieku modelki oraz elementów fryzury i kostiumu, pochodził on z lat 1735–40. Konstancja ubrana jest w robe de cour – ceremonialną suknię dworską wedle francuskiej mody; przedstawiona jest z orderem Krzyża Gwiaździstego, który otrzymała w 1726. [Zob. D. Juszczak, H. Małachowicz, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Łazienki Królewskie, Warszawa 2015, kat. nr 15, s. 85–87.]
