• Hera wzywająca Erynie

Hera wzywająca Erynie

inne tytuły
Junon commande aux Furies d'aller au palais d'Athamas
datowanie
1767-1771
rodzaj
grafika
technika
akwaforta, ruletka, rylec
materiał
papier żeberkowy
wymiary
montaż: 22,7 x 16,6 [odbitka: 18,8 x 12,8; kompozycja: 13,1 x 8,6] cm
sygnatury, napisy
u dołu, pod kompozycją, po lewej: Parizeau inv.; po prawej: Massard Sculp.; pośrodku: Junon commande aux Furies d'aller au | Palais d'Athamas.
miejsce powstania
Paryż (Francja)
właściciel
Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
identyfikator
ŁKr 235
Więcej parametrów obiektu

Rycina przygotowana do wydania Les Métamorphoses d’Ovide (1767‒1771). W edycji książkowej ilustracja umieszczona była w tomie II (Livre IV, Fable V. Pl. 53). Prezentowana praca jest rzadkim przykładem nokturnu wśród ilustracji do paryskiego wydania Metamorfoz. Ukazuje gniewną Herę-Junonę, w momencie zejścia do podziemnego królestwa Hadesa.

Zgodnie z opisem Owidiusza boska małżonka Zeusa nie mogła znieść szczęścia Ino, córki Kadmosa i Harmonii, małżonki króla Teb, Atamasa, a zarazem opiekunki ubóstwianego Dionizosa, syna Semele, siostry Ino. Zawistna boginii postanowiła zesłać na kobietę i jej męża szaleństwo. Opuściwszy Olimp udała się do podziemi, aby wydać odpowiednie rozkazy Eryniom. Na skutek jej próśb, rozkazów i podjudzaniu groźne bóstwa z niosącą nieszczęście Tyzyfone ruszyły, aby zesłać na Ino i Atamasa szaleństwo. Najpierw Atamas w szale zabił syna Learcha, którego miał z Ino, ta z kolei w rozpaczy utopiła siebie i syna Melikertesa: „Nagle matka tak strasznym rażona widokiem, Czy rozpaczą przejęta, czy jędzy urokiem, wściekła, z rozpierzchłym włosem, w dzikiem przedsięwzięciu, Młodego Melcerta trzymając w objęciu […] bez trwogi z synem swym rzuca się w bałwany” (Owidiusz 1825–1826, IV, 527–537, t. I, 1925, s. 265). Na prośbę swojej babki, Afrodyty, niemogącej znieść krzywdy Ino, Posejdon (rzymski Neptun) przemienił ją w morską „białą boginię”, Leukoteę, zaś Melikertesa w bożka Palemona. Rycina ukazuje moment podżegania Erynii przez Herę. Łączy dwa następujące po sobie epizody w jednej kompozycji. W Metamorfozach Owidiusza bogini zaraz po wydaniu rozkazów Eryniom powróciła na Olimp. Dopiero wówczas „ … krwawa Tyzyfona pochodnię porywa, W świeżej krwi umaczanym płaszczem się okrywa, I wijącym się wężem opasuje szaty. Idzie, z nią trwoga, przestrach, smutek w łzy bogaty, I wściekłość w swym zapędzie nie znająca tamy” (Owidiusz 1825–1826, IV, 487–491, t. I, 1925, s. 261–263). Kompozycja Parizeau została, z pewnymi zmianami, powtórzona przez Nicolasa–André Monsiau (1754–1837) w ilustrowanym wydaniu Metamorfoz z lat 1806–1807. [Zob. M. Biłozór-Salwa [w:] Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta, ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbiorów Jana Kantego Szembeka, kat. wyst. Pałac na Wyspie Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa 2013, kat. nr 53, s. 140.]

Czytaj więcejPowoduje pokazanie lub ukrycie reszty tekstu